Polikliniek IC en bekkenpijnsyndroom

Het Slingeland Ziekenhuis heeft een speciale thema-polikliniek voor patiënten met interstitiële cystitis of bekkenpijnsyndroom: polikliniek IC/BPS.
Bij interstitiële cystitis (IC) is de wand van de blaas geïrriteerd waardoor deze pijnlijk oprekt en uiteindelijk ook de capaciteit van de blaas afneemt. Deze aandoening valt onder het chronisch bekkenpijnsyndroom.

Als men al lang pijn heeft in het bekkengebied dan noemen we dit het chronisch bekkenpijnsyndroom. De belangrijkste verschijnselen zijn pijn in de onderbuik en de genitaliën, die typisch optreedt als de blaas gevuld wordt. De pijn kan zo hevig zijn dat iemand zelfs meerdere keren per uur het toilet bezoekt om de pijn te verminderen.

Multidisciplinair team

Als het vermoeden bestaat dat er sprake is van een chronisch bekkenpijnsyndroom of het blaaspijnsydroom (IC), dan wordt op de polikliniek Interstitiële cystitis door zorgverleners van verschillende disciplines naar uw klachten gekeken.

Interstitiële cystitis is een ingewikkeld ziektebeeld waarbij het van belang is om dit vanuit verschillende perspectieven te onderzoeken. Door goed overleg tussen deze zorgverleners kan de oorzaak beter worden vastgesteld en de juiste behandeling worden gestart. Het betrokken team bestaat uit:

• Uroloog
• gespecialiseerd verpleegkundige IC/BPS
• bekkenfysiotherapeuten

Per patiënt wordt bekeken welke therapeuten of specialisten dit team moeten aanvullen. Er bestaat een samenwerking voor IC-patiënten met psycholoog, seksuoloog, pijnspecialist, gynaecoloog, maag-darm-lever arts en farmacotherapeut.

Afspraak maken

Wij plannen graag een afspraak voor u op de polikliniek Interstitiële cystitis als u een verwijzing van uw huisarts of specialist heeft. De polikliniek is onderdeel van de polikliniek Urologie van het Slingeland Ziekenhuis en bereikbaar op werkdagen via (0314) 32 95 72.

Intake door de gespecialiseerd verpleegkundige

Na bestudering van de verwijsgegevens zal de gespecialiseerd verpleegkundige telefonisch contact met u opnemen. Zij neemt de tijd om een uitgebreide inventarisatie van uw probleem te doen waarbij alle verschillende aspecten van uw ziektebeleving en uw eerdere ervaringen aan bod komen. Daarna volgen een aantal gerichte vragen over belangrijke onderwerpen zoals pijn, plassen, ontlasting, vrijen, algemene gezondheid, medische voorgeschiedenis, medicijngebruik, allergieën, dieet, eerdere behandelingen en sociale omstandigheden.

Multidisciplinaire voorbespreking

Met de gegevens uit de verwijzing en de telefonische intake kiest het behandelteam een passend evaluatietraject voor de individuele patiënt. Dit traject kan bestaan uit een aantal poliklinische onderzoeken en gesprekken of een dagopname met:

• Intakegesprekken met de uroloog, gespecialiseerd verpleegkundige en de bekkenfysiotherapeut;
• Een blaasonderzoek, indien mogelijk. Als u hier negatieve ervaringen mee heeft, dan horen we dit graag van u. We kunnen dan bekijken of het blaasonderzoek op de polikliniek plaats kan vinden, of dat het op een later moment onder narcose plaats moet vinden op de operatiekamer.
• Onderzoek en behandeling door bekkenfysiotherapeut.
• Onderzoek en behandeling door uroloog.
  
  

Onderzoek en behandeling door bekkenfysiotherapeut

De bekkenfysiotherapeut heeft een belangrijke rol in de evaluatie van uw klachten. U heeft een uitgebreid intakegesprek met de bekkenfysiotherapeut, waarin het gehele buik- en bekkengebied berokken wordt.

Intakegesprek

De bekkenfysiotherapeut stelt vragen over meerdere onderwerpen, waaronder het plassen, de ontlasting, seksualiteit, vocht- en vezelinname en voeding. Ook de behandelingen die u eventueel eerder al heeft gehad, worden besproken. Verder informeert de bekkenfysiotherapeut u over factoren die van invloed kunnen zijn op uw klachten. Misschien vraagt u zich af waarom vragen opnieuw gesteld worden als u ze eerder ook al heeft besproken. Het is voor een goede diagnose en behandeling belangrijk dat iedere zorgverlener de klachten vanuit het eigen specialistisch perspectief met u bespreekt.

Onderzoek

Na het gesprek zal de bekkenfysiotherapeut u onderzoeken. Daarbij gaat het om:

• uw buik-, bekken- en lage ruggebied;
• uw houding en ademhaling;
• de functie van uw bekkenbodem door middel van inwendig bekkenbodemonderzoek.

Tijdens het onderzoek wordt ook gekeken naar de aanwezigheid van triggerpoints (pijnpunten in de spieren). Deze kunnen voorkomen in de bekkenbodem, maar ook in de buik, de rug, het bekkengebied of de bovenbenen, en een van invloed zijn op het ontstaan van bekkenpijn.

Verslag

De bekkenfysiotherapeut maakt een verslag van de bevindingen van het gesprek en het onderzoek voor de uroloog. Dit verslag dient tevens als overdracht naar een bekkenfysiotherapeut bij u in de buurt als daar de behandeling wordt voortgezet.

Zie ook de folder Bekkenfysiotherapie bij het chronisch bekkenpijnsyndroom

Onderzoek door de uroloog

De uroloog krijgt de bevindingen van de bekkenfysiotherapeut en de gespecialiseerd verpleegkundige. Mogelijk heeft hij deze al met hen besproken. Op basis van deze informatie heeft de uroloog opnieuw een kort gesprek met u over uw klachten.
De verpleegkundige neemt u mee naar de onderzoekskamer. De uroloog zal hier een aantal onderzoeken doen, namelijk:

• Lichamelijk onderzoek
• Inwendig onderzoek
• Blaasspiegeling (cystoscopie)
  De blaasspiegeling wordt op de minst pijnlijke wijze bij u uitgevoerd. Het zal niet meer dan 1 minuut duren en wordt acuut afgebroken als blijkt dat het voor u te pijnlijk is.

Deze onderzoeken worden tijdens het telefonische intakegesprek, met u besproken.

Conclusie

Op basis van alle gesprekken en onderzoeken kan vervolgens een waarschijnlijke diagnose worden opgesteld voor uw klachten. Er kan sprake zijn van het blaaspijnsyndroom (IC/BPS), maar ook andere ziekten en aandoeningen worden meegenomen. De uroloog bespreekt alle conclusies met u. Ook als het niet mogelijk is om een duidelijke diagnose te stellen, wordt dit met u besproken.
Wij realiseren ons dat veel patiënten al een lang voortraject hebben doorlopen, waarbij meerdere artsen en zorgverleners zich verdiept hebben in uw (bekken)probleem. Het team van de polikliniek IC/BPS hoopt een waardevolle bijdrage te kunnen doen aan de oplossing. Helaas is dit niet voor iedereen mogelijk.

Geen interstitiële cystitis of bekkenpijnsyndroom

Als er geen sprake is van IC/BPS, verwijzen wij u terug naar u huisarts. U ontvangt dan een brief waarin onze bevindingen staan.

Diagnose interstitiële cystitis of bekkenpijnsyndroom

Als de diagnose Interstitiële cystitis of bekkenpijnsyndroom is, bespreekt de uroloog een behandelingsvoorstel met u en bieden wij langdurige begeleiding via de polikliniek IC/BPS aan.

Behandelingen

Bekkenfysiotherapie

Bekkenfysiotherapie wordt bijna altijd geadviseerd. Zelfs als de bekkenbodemspieren goed functioneren, neemt de spanning in deze spieren bij interstitiële cystitis en het chronisch bekkenpijnsyndroom toch vaak toe. Bekkenfysiotherapie is dan gericht op het in goede conditie houden van uw bekkenbodem. Deze therapie kan in het Slingeland Ziekenhuis plaatsvinden, maar ook bij een bekkenfysiotherapeut bij u in de buurt. Het ziekenhuis kan u helpen bij het vinden van een therapeut in de buurt.

De bekkenfysiotherapeut besteedt bij het chronisch bekkenpijnsyndroom en intersitiële cystitis veel aandacht aan algemene lichamelijke ontspanning en aan het ontspannen van de bekkenbodemspieren. Verder bekijkt de therapeut of uw houding op het toilet en het toiletgedrag verbeterd kunnen worden. U krijgt adviezen over plassen, ontlasten, vochtinname en het eten van voedingsvezels.  Ook wordt aandacht besteed aan uw houding en ademhaling en krijgt u adviezen voor de activiteiten in uw dagelijks leven.
Daarnaast kan de bekkenfysiotherapeut belangrijke triggerpoints behandelen en u aanleren dit zelf te doen. U krijgt oefeningen om de spieren waarin de triggerpoints zich bevinden, te stretchen.

De behandeling kan worden ondersteund door middel van Transcutane Electro Neuro Stimulatie (TENS). Een elektrisch stroompje gaat door de huid heen en beïnvloedt de zenuwen. Daardoor vermindert de pijn. Deze behandeling kan zowel inwendig als uitwendig worden toegepast.

Behandeling met medicijnen

De behandeling met medicijnen is zeer uitgebreid, maar er kunnen medicijnen worden voorgeschreven die kunnen zorgen voor de volgende middelen en effecten:

• Ontstekingsremming
• Blaasontspanning
• Pijnstilling
• Antidepressiva
• Rustgevende en slaapmedicatie,
• Blaasspoelingen
• Antibiotica tegen optredende bacteriële blaasontstekingen
• Laxeermiddelen ter bevordering van de stoelgang

Gedrag en acceptatie

Omgaan met pijn is niet gemakkelijk. Ook de acceptatie van een chronische pijnlijke ziekte geeft een enorme belasting op het sociale leven. Dit vraagt om gedragsmatige aanpassingen. Een psycholoog of coach kan hierbij enorm helpen. Mindfulness therapie wordt door ons aangeraden.

Seksuologie

Ons team kan verwijzen naar een seksuoloog. Een seksuoloog heeft specifieke kennis van de effecten van chronische bekkenpijn en interstitiële cystitis op het seksueel functioneren van een man of een vrouw en in de relatie.

Voeding

De meeste patiënten hebben zelf al een idee over de voedingsmiddelen die ze beter kunnen vermijden. Toch is het goed om samen met een deskundige te kijken welke aanpassingen u kan doen. Het advies van een diëtist en hulp bij het samenstellen van een goed dieet kan voor een positief effect zorgen op de klachten die ervaren worden.

Laserbehandeling

Een zeer efficiënte maar tijdelijke behandeling is het laseren van de zogenaamde Hunnerse laesies in de blaas. Deze komen overigens niet bij alle IC/BPS-patiënten voor.
De opname voor deze behandeling duurt een dag. De laserbehandeling moet onder narcose plaatsvinden op de operatiekamer. De blaasafwijking wordt in 5 minuten behandeld. Op de verpleegafdeling wordt het katheter verwijderd als deze is aangebracht en kijken we of u kunt plassen. Daarna mag u naar huis.

Vervolg van het zorgtraject

Patiënten met IC/BPS hebben een chronische aandoening van de blaas. Hoewel er patiënten zijn waarbij het blijft bij een enkele aanval, zien we de meeste patiënten terugkomen met nieuwe klachten. We proberen patiënten zoveel mogelijk te begeleiden. 
Door regelmatige contacten met de patiënt zijn we in staat om geleidelijk de therapie bij te stellen. Zo proberen we om de ziekte zo goed mogelijk onder controle te houden.

Opname

Als de pijn en de plasdrang onhoudbaar worden nemen we iemand tijdelijk op in het ziekenhuis. Het pijnteam wordt dan ingeschakeld en de blaas wordt gespoeld waardoor de pijn meestal afneemt.

Contact

De gespecialiseerd verpleegkundige is op dinsdag en woensdag telefonisch bereikbaar voor IC-patiënten via de polikliniek. Ook op andere dagen is, zeker bij acute vragen, overleg mogelijk hoewel de voorkeur naar deze dagen uitgaat. Tel. (0314) 32 95 72.

Richtlijnen

In de polikliniek voor Interstitiële cystitis en blaaspijnsyndroom wordt gebruik gemaakt van de richtlijnen voor diagnostiek en behandeling van de Europese urologen associatie ( EAU) en de  European society for interstitial cystitis (ESSIC). Verder nemen wij deel aan de werkgroep IC/BPS die binnen de Nederlandse Vereniging voor Urologie een leidraad voor de behandeling van IC/BPS opstelt.


U bent welkom op onze polikliniek. Wij zullen ons uiterste best doen om iets voor u te betekenen. Ook al kunnen we soms niet direct iets aan de blaaspijn doen. Er zijn altijd winstpuntjes te behalen.