Nierstenen

Wat zijn nierstenen?

In de urinewegen kunnen zich nierstenen vormen. De afvalstoffen in de urine kristalliseren en vormen een steen. Waarom dit gebeurt, is niet helemaal duidelijk. Wel is bekend dat urineweginfecties dit proces bevorderen.

Zeer zeldzaam zijn de cystinestenen die bestaan uit een aminozuur. Deze komen alleen voor bij mensen met de genetische afwijking 'cystinurie'.

Klachten

Een niersteen ontstaat meestal bovenin de nier. Als de steen losraakt, voert deze met de urinestroom mee naar beneden totdat deze wordt uitgeplast. Klachten door nierstenen ontstaan meestal als ze onderweg naar de blaas vast komen te zitten. Een vastzittende steen kan een felle krampachtige pijn veroorzaken. Dit kan gepaard gaan met bewegingsdrang (niet stil kunnen zitten) en misselijkheid. Dit wordt ook wel koliekpijn of (flank)pijn genoemd.
Als er ook sprake is van koorts dan is het waarschijnlijk dat er een sprake is van een (ernstige) infectie door de vastzittende steen. Daarom worden patiënten met nierstenen die ook koorts en algemene ziekte verschijnselen hebben snel behandeld.

Behandeling

De meeste patiënten met koliekpijn komen via de huisarts op de Spoedeisende hulp terecht. Als eerste zal dan een urinecontrole plaats vinden en een röntgenfoto van de buik worden gemaakt. De behandeling zal bestaan uit het bestrijden van de pijn en de eventuele koorts. Als een patiënt al pijnvrij is op de Spoedeisende hulp zal de behandeling op een later tijdstip op de polikliniek plaatsvinden.

Het behandelen van nierstenen is niet altijd nodig. Als de steen geen pijn of infecties veroorzaakt en de nierfunctie er niet onder lijdt, kan rustig worden afgewacht. Tijdens regelmatige controles houdt de uroloog in de gaten of de steen groeit. Een steen die groeit zal wel worden behandeld om schade aan de nier te voorkomen.
Als een niersteen geen acute klachten veroorzaakt kan rustig met de patiënt bekeken worden welke behandeling het meest geschikt is.

Als duidelijk is dat de steen verwijderd moet worden, gaat de uroloog bepalen welke techniek met de minste belasting voor de patiënt, de beste resultaten oplevert. Dit is afhankelijk van de soort steen en waar de steen zich bevindt. De steen kan zich in de gehele urineweg bevinden: in de nier, in de urineleider of in de blaas.

Zie ook: blaasstenen

Na verwijdering van de steen wordt onderzocht wat de samenstelling is van de steen. Bij jonge mensen en mensen die voor de tweede keer een steen hebben zal de internist-nefroloog een uitgebreid onderzoek uitvoeren.

Acute behandeling bij koliekpijn

Als een steen zorgt dat de nier de urine niet meer kwijt kan, is er vaak sprake van een steen in de urineleider (verbinding tussen de nier en de blaas). Als dit het geval is, ontstaat vaak koorts en is de patiënt erg ziek. De behandeling bestaat dan uit een opname in het ziekenhuis en het toedienen van antibiotica via een infuus. Als dit de koorts en het zieke gevoel niet laat verdwijnen dan wordt een stent (buisje) ingebracht in de urineleider, ook wel een dubbel J katheter of een nefrostomiekatheter.