Thema Interstitiele cystitis (IC)

-Deze tekst is bestemd voor zorgverleners-

Interstitiële cystitis (IC) is een zeldzame en pijnlijke vorm van chronische blaasontsteking die niet veroorzaakt wordt door een bacteriele infectie. Het komt  vooral bij vrouwen voor (90%). Bij interstitiele cystitis is de wand van de blaas geïrriteerd waardoor deze minder gemakkelijk oprekt en de capaciteit van de urineblaas afneemt. Daardoor treedt het pijnlijke ‘volle blaas gevoel’ op.

In het Slingeland Ziekenhuis is een speciale polikliniek IC/BPS.

Klachten

Kenmerkende klachten zijn:

• pijnlijke aandrang
• vaak plassen
• pijn in de blaas/onderbuik.

Soms ontstaan de klachten ineens zonder duidelijke aanleiding, maar ze kunnen ook beginnen na een operatie of een urineweginfectie. IC wordt ook wel het pijnlijke blaas-syndroom of blaaspijnsyndroom genoemd.

Verschijnselen

Een blaas waarin zich chronisch een ontsteking in de blaaswand bevindt, is zeer gevoelig. Zowel het plassen als het ophouden van de plas doet pijn. Het pijnlijke gevoel van een volle blaas treedt steeds eerder op en de patiënt moet steeds vaker plassen. De pijn beperkt zich niet alleen tot de blaas, ook de plasbuis en de vagina kunnen pijnlijk zijn. Er is sprake van branderigheid in het gebied rondom de geslachtsorganen, uitstralend naar de onderbuik, rug en soms ook de benen. Dit kan leiden tot het gebruik van veel pijnstillers.

Deze aandoening kan sociale en psychische problemen veroorzaken. Het dagelijks leven van patienten met met IC wordt bijvoorbeeld vaak beheerst door de vraag waar ze naar het toilet kunnen.

Oorzaak

De oorzaak van deze blaasaandoening is onduidelijk. De ontsteking in de blaaswand is zichtbaar maar hoe deze wordt veroorzaakt is onbekend. Bacteriën of virussen zijn het zeker niet. Er wordt gedacht aan een auto-immuun ontsteking waarbij het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam keert.
Een andere theorie is een vorm van ‘post-traumatische reflexdystrofie’. Een relatief ongevaarlijke aandoening zoals een simpele blaasontsteking kan een proces van ontregeling in gang zetten waardoor er een permanente of steeds terugkerende ontsteking in de blaaswand ontstaat.

Diagnose

De meeste patiënten hebben al vele antibiotica kuren gehad zonder effect, voordat er aan IC gedacht wordt. Het lichamelijk onderzoek door de arts levert meestal geen aanwijzingen op.
Als de arts op basis van uw klachten vermoedt dat u interstitiële cystitis hebt, kan dit met verschillende onderzoeken verder worden onderzocht. De onderzoeken kunnen ook uitsluiten dat het om een andere aandoening of ziekte zou gaan.

Onderzoeken

Bij vrouwen is een inwendig onderzoek nodig om te kijken of de klachten niet veroorzaakt worden door probleem met de vagina of urinebuis. Onderzoek bij zowel mannen als vrouwen toont meestal een hoge spanning van de bekkenbodemspieren aan.
Verder onderzoekt de arts de urine om een infectie door bacteriën of blaaskanker uit te sluiten.

Cystoscopie

Om de diagnose te bevestigen kan een cystoscopie gedaan worden. De typische roodheid van een ontsteking in de blaas is niet altijd te zien. Soms ziet de arts een zweer (Hunnerse Laesie) op de plaats waar het slijmvlies van de blaas kapot is.

Mogelijke behandelingen

Deze aandoening is niet te genezen, maar er zijn wel behandelingen om de klachten te verminderen.

• Medicijnen
  Pijnmedicatie en ontstekingsremmers. Door medicatie zal de blaas ontspannen en kan aandrang verminderen.
• PTNS – neurostimulatie
  Bij PTNS worden de zenuwen die naar de blaas lopen door middel van elektrische prikkels gestimuleerd waardoor de aandrang vaak afneemt.
• Blaasspoelingen
  Blaasspoelingen remmen de ontstekingen en/of herstellen Glycosaminoglycanen, GAG-laag.
• Laserbehandeling
  De pijnplekken en zweren (Hunnerse laesie) in de blaas kunnen behandeld worden met een laser: laserbehandeling Hunnerse laesie.
• Botox-injecties
  Botox-injecties in het blaasslijmvlies.
• Operatie
  In sommige gevallen wanneer de blaas ernstig is beschadigd, de blaascapaciteit sterk verminderd is en er sprake is van veel pijn, kan een operatie nodig zijn. De blaas wordt dan verwijderd. De uroloog legt dan een urinestoma aan of er kan een nieuwe blaas worden gemaakt van een stuk van de darm.
  
  

Behandelteam

Na het stellen van de diagnose beoordeelt de uroloog welke factoren behandeld kunnen worden. De uroloog werkt hierbij samen met een behandelteam op de polikliniek IC/BPS:

• De gespecialiseerde verpleegkundige zal de patiënt intensief begeleiden en adviseren.
• Een bekkenfysiotherapeut behandelt en adviseert over de benodigde therapieën voor patiënten. Door de pijn in het bekkengebied treedt hoge spierspanning op in de bekkenbodem. Dit zorgt ervoor dat het ontspannen van de bekkenbodem moeizaam gaat en dit geeft problemen met vrijen, plassen en poepen.
• Een seksuoloog en/of psycholoog worden soms betrokken bij de behandeling, vanwege de sociale en psychische belasting van deze aandoening.
• Een pijnspecialist kan behulpzaam zijn bij het bestrijden van de pijn. Naast de moderne behandeling met pijnmedicatie zijn er ook andere manieren van pijnbestrijding (zennuwblokkades, acupunctuur) mogelijk.
  
  

Meer informatie

• de website www.icpatienten.nl