Blaaspijnsyndroom

Interstitiële cystitis (IC) is een zeldzame en pijnlijke vorm van chronische (langdurige) blaasontsteking (cystitis) die vooral bij vrouwen voorkomt (90% van de patiënten is vrouw).
Bij het blaaspijnsyndroom is de wand van de blaas geïrriteerd waardoor deze minder gemakkelijk oprekt en de capaciteit van de urineblaas afneemt. Daardoor treedt het pijnlijke 'volle blaas gevoel' sneller op.

Klachten

Kenmerkende klachten zijn:

• vaak aandrang om te plassen;
• vaak plassen;
• pijn in de onderbuik.

Soms ontstaan de klachten ineens zonder duidelijke aanleiding, maar ze kunnen ook beginnen na een operatie (vooral na operaties aan de baarmoeder). IC wordt ook wel het pijnlijke blaas-syndroom genoemd.

Verschijnselen

Een blaas waarin zich langdurig een ontsteking in de blaaswand bevindt, is zeer gevoelig. Zowel het plassen als het ophouden van de plas doet pijn. Het pijnlijke gevoel van een volle blaas treedt steeds sneller op en de patiënt moet steeds vaker plassen. De pijn beperkt zich niet alleen tot de blaas, ook de plasbuis en de vagina of penis zijn pijnlijk. Er is sprake van een branderig gevel in het gebied rondom de geslachtsorganen, uitstralend naar de onderbuik, rug en soms ook de benen. Dit kan leiden tot het gebruik van veel pijnstillers door de patiënt.

Deze aandoening kan sociale en psychische problemen veroorzaken. Mensen met IC worden bijvoorbeeld vaak beheerst door de vraag waar ze naar het toilet kunnen als ze niet thuis zijn.

Oorzaak

De oorzaak van deze blaasaandoening is onduidelijk. De ontsteking in de blaaswand is zichtbaar maar hoe deze wordt veroorzaakt is onbekend. Bacteriën of virussen zijn het zeker niet. Er wordt gedacht aan een auto-immuun ontsteking. Normaal gesproken beschermt het afweersysteem het lichaam tegen bepaalde stoffen van buitenaf, zoals virussen. Bij een auto-immuunziekte keert het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam.

Een andere theorie is een vorm van 'post-traumatische reflexdystrofie'. Een relatief ongevaarlijke aandoening zoals een simpele blaasontsteking kan een proces van ontregeling in gang zetten waardoor er een langdurige of steeds terugkerende ontsteking in de blaaswand ontstaat.

Diagnose

De meeste patiënten hebben al antibiotica kuren gehad zonder effect, voordat er aan IC gedacht wordt. Het lichamelijk onderzoek door de arts levert meestal geen aanwijzingen op.
Als de arts op basis van uw klachten vermoedt dat u interstitiële cystitis hebt, kan dit met verschillende onderzoeken verder worden onderzocht. De onderzoeken kunnen ook uitsluiten dat het om een andere aandoening of ziekte zou gaan.

Onderzoeken

Bij vrouwen is een inwendig onderzoek nodig om te kijken of de klachten niet veroorzaakt worden door probleem met de vagina of urinebuis. Onderzoek bij zowel mannen als vrouwen toont meestal een hoge spanning van de sluitspieren aan.
Verder onderzoekt de arts de urine om een infectie door bacteriën of blaaskanker uit te sluiten.

Cystoscopie

Om de diagnose te bevestigen kan een cystoscopie gedaan worden (kijkonderzoek in de blaas). De typische roodheid van een ontsteking in de blaas is niet altijd te zien. Soms ziet de arts een zweer (Ulcus van Hunner) op de plaats waar het slijmvlies van de blaas kapot is.

Provocatietest blaas

Als aanvulling op de cystoscopie kan op de operatiekamer onder narcose een provocatietest worden gedaan. Hierbij wordt de blaas helemaal gevuld met vloeistof en zo enige tijd onder spanning gehouden. Door de blaas plotseling te laten leeglopen ontstaat bij IC een zogenaamde huilende blaas. Overal zijn dan kleine bloedingen zichtbaar.

Bioptie blaaswand

Soms besluit de arts om stukjes weefsels weg te nemen (biopt) uit de blaaswand om te onderzoeken. Zo stelt hij vast hoe ernstig de ontsteking is en kan hij eventuele andere blaasziekten uitsluiten en de diagnose IC bevestigen.

Mogelijke behandelingen

Deze aandoening is niet te genezen, maar er zijn wel behandelingen om de klachten te verminderen.

• Medicijnen
  Pijnmedicatie en ontstekingsremmers. Door medicatie zal de blaas ontspannen en aandrang te verminderen.
  
  
• PTNS-neurostimulatie
  Bij PTNS worden de zenuwen die naar de blaas lopen door middel van elektrische prikkels gestimuleerd waardoor de aandrang vaak afneemt.
  
  
• Blaasspoelingen
  Blaasspoelingen remmen de ontstekingen en/of herstellen de suikerlaag (Glycosaminoglycanen, GAG-laag).
  
  
• Laserbehandeling
  De pijnplekken en zweren (Hunnerse laesie) in de blaas kunnen behandeld worden met een laser: laserbehandeling Hunnerse laesie.
  
  
• Botox-injecties
  Botox-injecties in het blaasslijmvlies. Dit gebeurt op de operatiekamer.
  
  
• Operatie
  In sommige gevallen wanneer de blaas ernstig is beschadigd, de blaascapaciteit sterk verminderd is en er sprake is van veel pijn, kan een operatie nodig zijn. De blaas wordt dan verwijderd. De uroloog legt dan een urinestoma aan of er kan een nieuwe blaas worden gemaakt van een stuk van de darm.
  
  

Behandelteam

Na het stellen van de diagnose beoordeelt de uroloog welke de factoren een rol spelen bij de ontsteking om de klachten te verminderen. De uroloog werkt hierbij samen met een behandelteam:

• De gespecialiseerde verpleegkundige zal de patiënt intensief begeleiden en adviseren. Zij neemt testen af, doet onderzoeken en verzorgt blaastrainingen en blaasspoelingen.
• De diëtist ondersteunt bij de behandeling omdat veel voedingsmiddelen IC kunnen uitlokken of verergeren. Stoppen met roken en geen koffie meer drinken zijn vaak de eerste effectieve maatregelen.
• Een bekkenfysiotherapeut behandelt en adviseert over de benodigde therapieën voor IC patiënten. Door de pijn in het bekkengebied treedt hoge spierspanning op in de bekkenbodem. Dit zorgt ervoor dat het openen en sluiten van de bekkenbodem moeizaam gaat en dit geeft dus problemen met vrijen, plassen en poepen.
• De seksuoloog en/of psycholoog worden soms betrokken bij de behandeling, vanwege de sociale en psychische belasting van deze aandoening.
• Een pijnspecialist kan behulpzaam zijn bij het bestrijden van de pijn. Naast de moderne behandeling met pijnmedicatie zijn er ook andere manieren van pijnbestrijding (zennuwblokkades, acupunctuur) mogelijk.
  
  

Meer informatie

Kijk ook eens op het de website www.icpatienten.nl