Laag testosterongehalte

Het hebben van te weinig mannelijk hormoon testosteron, heeft negatieve effecten op een aantal belangrijke processen in het lichaam. Bovendien brengt een laag testosterongehalte verhoogd risico met zich mee op een aantal ziekten en aandoeningen. Het is bekend dat dit sterk verband houdt met:

• een verminderd seksueel functioneren,
• botontkalking (osteoporose)
• verhoogd cholesterolgehalte
• het metabool syndroom (stofwisselingsziekte door te veel eten en te weinig bewegen)
• depressie
• hart- en vaatziekten
• diabetes type II

Er is bewijs voor afname van verschillende hersenfuncties bij een verlaagde testosteronspiegel. Ook onze emotionele toestand en neiging tot depressie is afhankelijk van een testosterongehalte. Testosterontherapie kan hierop een positieve invloed hebben. Het lijkt erop dat mannen door testosteron relatief minder vaak de ziekte van Alzheimer oplopen dan vrouwen. Indien dit toch het geval is kan aanvullen van testosteron een verbetering hebben op de gemoedstoestand van deze patiënten.

Kans op hart- en vaatziekten

Er is toenemend bewijs voor een significante verhoging op het ontstaan van hart- en vaatziekten bij patiënten met een laag testosterongehalte. Verschillende studies hebben aangetoond dat het hebben van een laag testosterongehalte meer risico geeft op het ontwikkelen van een hartinfarct dan roken. Erectiestoornissen zijn dan ook sinds dit inzicht een reden geworden om mannen na te kijken op het bestaan van risico's voor hartproblemen.

Diabetes type II

De bloedsuikerspiegel wordt in evenwicht gehouden door het hormoon Insuline. Een laag testosterongehalte en een hoog insulinegehalte voorspellen het ontstaan van diabetes Mellitus type II (ouderdomssuiker). Er wordt gesproken over een verdubbeling van de kans op het ontwikkelen dit type diabetes.

Osteoporose (botontkalking)

Osteoporose komt slechts bij 4 tot 6% van de mannen ouder dan 50 jaar voor. Het lijkt voornamelijk een probleem waar vrouwen mee te maken kunnen krijgen. Bij mannen die worden behandeld voor prostaatkanker en bij wie het testosterongehalte extreem laag wordt gehouden, komt osteoporose vele malen meer voor. Het is bij deze mannen noodzakelijk om de botontkalking te behandelen. Het risico op het ontstaan van breuken is hier sterk aanwezig. Studies tonen aan dat het aanvullen van testosteron een duidelijke verbetering van de kwaliteit van het bot oplevert.
Een verlaagd testosteron heeft een ongunstig effect op het functioneren van de hersenen. De combinatie van een verminderde kwaliteit van bot met vermindering van de hersenfunctie geeft een ernstig verhoogd risico op vallen en botbreuken. Een studie toont aan dat dit tot 40% kan oplopen. Het optreden van breuken in deze situatie gaat tevens gepaard met een verhoogd risico op overlijden.

Effecten op het seksueel functioneren

Het is duidelijk dat het seksueel functioneren sterk wordt beinvloed door onze hormonen. Dat is tevens de reden dat patiënten met erectiestoornissen, onderzoek ondergaan naar de hormoonspiegels in hun bloed. Met name de hoeveelheid testosteron is hierbij van belang.

Androgenen (mannelijke hormonen) hebben verschillende functies in het voorplantingssysteem. Zowel in het centrale zenuwstelsel (in de hersenen) als in het perifere zenuwstelsel (buiten de hersenen gelegen), als de zwellichamen van de penis. De kwaliteit van de erectie wordt beïnvloed door het mannelijk hormoon. Essentieel voor het behoud van een goede potentie is dat de gladde spiercellen in de zwellichamen goed van zuurstof worden voorzien. Verminderde hoeveelheid mannelijk hormoon vermindert het libido (de zin in seks) en de potentie (fysiek vermogen tot seks), alsmede de effectiviteit van ViagraTM.

Patiënten die slecht reageren op PD5 remmers (viagra, cialis, levitra TM) en een relatief laag testosterongehalte hebben zouden het mannelijk hormoon extra toegediend moeten krijgen.

Meten van het testosterongehalte

De hoeveelheid testosteron in het bloed varieert. Het onderzoek om het gehalte te meten, moet in de ochtend voor 10.00 uur plaatsvinden en moet na een aantal weken herhaald worden. Het testosterongehalte hoort hoger te zijn dan 12 nano-mol per liter bloed (12nmol/L). Aanvullende testosterontherapie mikt op een gehalte boven de 15nmol/L. Minder dan 8nmol/L wordt beschouwd als een ernstig tekort aan mannelijk hormoon.

Symptomen van een te laag testosteron gehalte:

• minder energie en kracht
• verminderd libido en sexuele activiteit
• verminderde potentie en verlies van nachtelijke erecties
• verminderde intensiteit van klaarkomen en hoeveelheid sperma
• snel geïrriteerd en vlak
• niet lekker in je vel zitten
• verminderd enthousiasme en psychische energie
• depressie
• laag zelfbeeld
• slaapproblemen
• nervositeit en opvliegers
• zweten

Symptomen na langdurig tekort aan testosteron:

• minder spiermassa
• minder lichaamsbeharing
• buikvet
• borstvorming
• kleine zaadballen (soms)

Waarschijnlijk is bij ongeveer 10% van de patiënten met erectiestoornissen sprake van een laag testosterongehalte. Als dit kunstmatig wordt aangevuld zal ongeveer 60% verbetering ervaren. Indien ook vasculaire of relationele oorzaken in het spel zijn, is de verbetering slechts bij 30% te verwachten.

Testosterontherapie

Testosteronwaarden in de ochtend van boven de 12 nmol/L hebben geen behandeling nodig. Bij een waarde tussen de 8 en de 12 wordt geadviseerd drie maanden lang het testosteron aan te vullen. Als de ochtendwaarde onder de 8nmol/L zakt, is het nodig om continue het testosteron aan te vullen.
Er zijn vele vormen van testosterontherapie.

• Tabletten zijn relatief gemakkelijk en worden goed verdragen. Er bestaat risico op verlies van leverfunctie. Met de moderne medicijnen is dit risico minimaal en zijn er geen laboratorium controles nodig.
• Toediening via het tandvlees slijmvlies is ook een mogelijkheid die prima werkt. Er zijn geen risico's aan verbonden. De langzaam oplossende tablet die aan het tandvlees kleeft, verdragen maar weinig patiënten.
• Het is ook mogelijk om eens in de drie maanden een depot-injectie te geven. Dit wordt goed verdragen.
• Voor de meeste patienten is dagelijkse applicatie van een gel op de huid het meest populair. De werking is uitstekend en er zijn geen bijwerkingen. In sommige gevallen geeft het een hinderlijk plakkerige huid.
• Ook het opbrengen van een pleister is een mogelijkheid. Dit geeft bij 27% van de gebruikers huidirritatie. Zelden komt haarverlies of een vette huid voor als bijwerking.

De gemiddelde dagdosis waarmee een acceptabel testosterongehalte wordt gehaald is 75 mg. De startdosis is 50 mg per dag.

Er bestaat geen bewijs dat testosterontherapie prostaatproblemen veroorzaakt. Desondanks wordt geadviseerd om mannen met deze therapie te controleren op het ontstaan van prostaatkanker. De meest recente studies wijzen niet op een vergroot risico op prostaatkanker. Het lijkt tijd te worden om afscheid te nemen van de theorie waarbij mannen de noodzakelijke testosterontherapie wordt onthouden omwille van een nooit bewezen vrees voor het ontstaan van prostaatkanker. Daarmee lopen zij een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, erectiestoornissen, ouderdomssuiker (diabetes type II) en obesitas .